Futbol deyince dünyanın bir epeyce ülkesinde olduğu üzere Türkiye’de de akan sular duruyor. Lakin Türkiye’de Muhteşem Lig’deki futbol ortamı oynanan oyundan epey hakemlerle gündeme geliyor.
Her karşılaşma daha sonrası kulüp yöneticilerinden başlayan şikayet dalgası, spor programları ve toplumsal medya ile tepeye ulaşıyor; tartışmaların ve tenkitlerin şiddeti gün geçtikçe daha da artıyor.
YABANCI HAKEM YÜKSEK SESLE LİSANA GETİRİLMEYE BAŞLADI
Bu tartışmalar genelde kendini tekrar eden şikayetler halindeyken ‘yabancı hakem’ konusu da farklı bir gündem yaratmaya başladı. Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Mehmet Büyükekşi de yaptığı konuşmasında yurt haricinden VAR hakemi getirmeyi planladıklarını deklare etti.
“12 tane var hakemimiz bulunuyor. VAR hakeminde sayı olarak külfetimiz var. Şu anda birtakım ülkelerle yazışıyoruz. Maksadımız VAR hakemi sayısını 15 ile 20 ortasına çıkarabilmek. Kimi projelerimiz var. Bunları hayata geçirebilmek için dışarıdan birtakım eklemeler yapmayı düşünüyoruz. Bulabilirsek yurt haricinden VAR hakemi getirmeyi de planlıyoruz. Fakat bulamazsak bir daha Türkiye’den ek yapacağımız VAR hakemlerimizi kıymetlendiririz.”
Peki, yabancı hakem ülkemizdeki hakem tartışmalarına ilaç olur mu? Hazır ligimiz Dünya Kupası ortası vermiş ve hakem tartışmaları nispeten sakinleşmişken mevzuyu spor müellifleri ve teknik yöneticilerle masaya yatırdık.
Futbolda yeni bir evresi başlatan VAR sistemi, birinci vakit içinderda 2016 yılında Fransa ile İtalya içinde oynanan hazırlık müsabakasında kullanıldı. Türkiye ise 2018’de VAR ile tanıştı. Öncelikle 1. Lig maçlarında deneme hedefli kullanılan ve hoş sonuçlara ulaşılan VAR sistemi, 2018-2019 döneminin başlamasıyla Üstün Lig’e “merhaba” dedi.
‘’ÇÖZÜMÜ DEĞİŞİM SANANLARIN OYUNCAĞI HAKEMLER’
1) Türk futbolunda hakemler uzun yıllardır tartışılıyor. Merkez Hakem Kurulu’nda (MHK) neredeyse her yıl değişimler oluyor. Ama bir türlü kamuoyunda inanç ortamı oluşmuyor. Bu noktada da akla birinci vakit içinderda şu sorular geliyor; Türk hakemleri dünyadaki meslektaşlarına göre daha mı hayli yanılgı yapıyor, bizim hakemlerimiz fazlaca mu makus? Yoksa güzel hakemlik yapılacak ortam mı sağlayamıyoruz?
Bu sorularıma Eski Hakem ve Spor Müellifi Murat Fevzi Tanırlı, “Bir futbol kültürüne sahip değilseniz, organizasyonel olarak uygun bir kurgunuz yoksa hakem tartışmaktan öteye gidemezsiniz. Ayrıyeten Avrupa’daki üzere bu tartışmaları engelleyecek ve ağır cezalar getirebilecek bir otoriteniz de yoksa kangren yaşama devam edersiniz” yanıtını verdi. Tanırlı kelamlarını şöyle ayrıntılandırdı:
— TFF’lerin MHK’ları, MHK’ların da hakemleri yok etmesi üzerine şurası bir futbol ömür döngüsü mevcut. Kulüpler bağırır, evvel MHK’dan göstermelik bir baş koparılır. Yetmez, birkaç hakemin başı koparılır. Bu da yetmediği an MHK yok edilir. Hangi ülkede son 20 yılda 20’ye yakın MHK değişti? Tahlili değişim sanan zihniyetlerin oyuncağı durumunda hakemler.
— Türk hakemleri, dünyadaki meslektaşlarından asla geride değil. niye Avrupa’da çok başarılı maç yönetiyorlar? Zira Avrupa’da futbola, rakibe ve hakeme hürmet var. Şayet hürmet göstermezseniz epey ağır cezalar var. Peki, bizde ne var? Kazanmak için her yol mübahtır zihniyeti. Bu kuralların hepsi birleştiğinde de sağlıklı idareler beklemek sıkıntı.
‘ŞU AN HAKEMLİKTE DENEYİMLİ İSİM KALMADI’
Madalyonun bir diğer yüzünün ise hakem kalitesi olduğuna dikkat çeken Tanırlı, “Cüneyt Çakır, Fırat Aydınus ve Halis Özkahya üzere deneyimli isimlerin ayrılmasından daha sonra hakemlikte deneyimli isim pek kalmadı. Genç kuşak ise Muhteşem Lig düzeyinin ve sorumluluklarının farkında değil. Daha ihtimamlı ve çalışkan olmaları kaide. Üstün Lig’e çıkabilmek için evvelce çok kuvvetli etaplardan geçiliyordu. Şu an epeyce kısa müddette çıkabilir hale gelindi” tabirlerini kullandı.
‘VAR TARTIŞMASI AVRUPA’DA SİSTEM ÜZERİNDEN, BİZDE İSİM ÜZERİNDEN’
2) VAR’ın futboldaki adalet arayışına müspet katkı yaptığına, daha da fazlasını gelecekte önereceğine kuşku yok. Lakin VAR, Avrupa’da da tartışma yaratıyor. Üstün Lig’de ise standardın oturmadığını söylemek mümkün… Örneğin bir duruma elle oynama sonucu verilirken bir öteki maçta misal durumda tıpkı karar çıkmıyor. Ligimizdeki VAR uygulamaları standart oturtmak açısından Avrupa’nın gerisinde mi?
“UEFA Hakem Kurulu’nda uzun mühlet yöneticilik yapıp yeni ayrılan, hala UEFA eğitimciliğine devam eden TFF Danışmanı ve hakem eğitimcisi Hugh Dallas, Harika Lig’deki VAR performansının Avrupa’nın asla gerisinde olmadığını, hatta kimilerinden ileride olduğunu belirtti” diyen Murat Fevzi Tanırlı “Bu kelamlara katiyen katılıyorum. Bu yıl birkaç maçta skandal kusur olsa da genel çıta çok iyi” dedi ve ekledi:
“VAR tartışmaları Avrupa’da da sürüyor. Lakin onlardaki tartışmalar sistem üzerinden, asla isimler üzerinden değil. Nasıl daha güzel olabilir üzerine heyeti. Bizde ise esasen sisteme inanç yok, isimler de liste liste yayınlanarak fişleniyor.”
‘HAKEMLER KUSUR YAPIYOR FAKAT SORUN DAHA BÜYÜK’
Spor müellifi Uğur Vardan ise hakemlerin epeyce fazla yanılgı yaptığını ancak bunun bir “bileşik kaplar” problemi olduğunu söylemiş oldu. Vardan kelamlarını şöyle ayrıntılandırdı:
— Senin oyuncun, kadronun, teknik yöneticinin, kulüp idarenin ve taraftarının bakış açısı ne kadar vasatsa hakemin de o kadar vasat. Bu denklemde kimse kimsenin üstünde değil. Lakin hakemin ardında kulüpler üzere büyük bir güç yok. Ayrıyeten ulusal refleksimiz olarak yanılgıyı daima kendimizin haricinde aradığımız ve daima bizi yıkmak isteyen ‘Dış güçler’ fikriyatına inandığımız için de başarısızlık durumunda savunma düzeneklerimiz bu noktaya ağırlaşıyor.
— “Bizi şampiyon yapmak istemiyorlar” ve “Hakemler önümüzü kesiyor” da en bilinen sloganlarımız oluyor. İşin tuhaf tarafı bu ülkede futbol var olduğundan beri enikonu daima tıpkı ekipler şampiyon oluyor ve daima de onlar sistemden şikâyetçi. Özetle bence sorun hakemlerde değil bizim oyun kültürümüzde ve futbola ait, daima kazanma üzerine konseyi çarpık bakışımızda.
YABANCI HAKEM OLMALI MI?
3) Şimdilerde VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesi gündemde… En merak edilen ise bu adımın sıkıntıları çözmeye ve inanç ortamının sağlanmasında tesirli olup olmayacağı… VAR yahut sahada yabancı hakem problemleri çözer mi?
Süper Lig’de bir fazlaca grup çalıştırmış teknik yönetici İrfan Buz, yabancı hakemin problemleri çözmeyeceğine, hakemlerin âlâ bir eğitimden geçmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Şu an VAR’da hiç kusur yapmayan ya da en az kusur yapılan ülke neresiyse hakemlerimizin oraya giderek âlâ bir eğitimden geçmesi gerekiyor” dedi. Buz, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Türkiye’deki futbol otoritesi, hakemlerimizin kararlarını eleştiriyor ve yanlışsız bulmuyorsa, hakemlere yönelik uygun bir eğitim ortamının sağlanması için uğraş vermesi gerekiyor. Yoksa yabancı hakemi getirmek işin en kolayı. Ayrıca niye yabancı hakemlerin, bizim hakemlerimizden daha güzel olduğunu çabucak kabulleniyoruz. Artık futbolumuzda ‘kurban bulma’ rolünden çıkalım. Daima o hatalı, bu hatalı, şu suçlu… Bu anlayışın bizi hiç bir yere getirmediğini görüyoruz ve getirmeyeceği de hayli açık.”
‘KULÜP YÖNETİCİLERİNİ DE Mİ YABANCI YAPACAĞIZ?’
“Ne olursa olsun bizim hakemlerimizin genel olarak yurt haricindeki hakemlerden makûs olduğunu düşünmüyorum” diyen İrfan Buz; Almanya, İngiltere ve İspanya’daki hakemlerin Türkiye’deki üzere baskı ortamında maçlara çıkmadığının altını çizdi:
“Avrupa’da hakemler daha rahat. Bir inanç ortamı da var. Biz de bu biçimde bir şeyden kelam etmek sıkıntı. Değiştirilmesi, düzeltilmesi ve geliştirilmesi gereken taraflar var. Lakin sorun yabancı hakem getirmekle çözülmez. Bu niyete epey net bir biçimde karşıyım. Bugün VAR’a yabancı hakem getirirsiniz yarın saha içi hakemlerini yabancı yaparsınız, daha sonra ne olacak? Yöneticileri de mi yabancı yapacağız? Ülkemizde olan durumu, kendi insanlarımızı geliştirerek ve kusurları minimuma indirerek çözmemiz gerekiyor.”
‘YABANCI HAKEM LAKİN ‘AĞRI KESİCİ’ OLUR’
En son Muhteşem Lig’de Yeni Malatyaspor’u çalıştıran teknik yönetici Cihat Arslan da “Yabancı hakem uygulamasının hastalığın gerçek tedavisi değil de ağrı kesicisi olduğunu düşünüyorum” dedi.
Yabancı hakemin sorunu kalıcı olarak çözmeyeceğini vurgulayan Arslan, “Yabancı hakem kendi insanımıza ve kendi kurumlarımıza saygısızlık. Bizim insanımız yalnızca yönetilen olsun hiç yöneten olmasın mı?” sözlerini kullandı.
Ayrıca Harika Lig’nin majör liglere bakılırsa teknolojide değil ancak yorumlamada pek geride olduğuna vurgu yapan Cihat Arslan, “Futbol sonuçta yoruma dayalı bir oyun. Her konumu bir fotoğraf karesinde ileri al/geri sar yaparak futbolun ruhundan uzaklaştırıyoruz. Bizde fazla abartı var ve fazlaca irdeliyoruz. Ligimizde maçları yalnızca VAR hakemleri yönetiyor diyebilirim. Saha ortasındaki hakemler yalnızca taç atışını ve ince faulleri veriyor. Ben buna karşıyım. Maç alanda yönetilsin ve VAR yardımcı olsun” dedi.
‘GELEN YABANCI HAKEMLERİ DE KENDİMİZE BENZETİRİZ’
Uğur Vardan da VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesini anlamsız bir efor olarak görüyor.
Vardan, “Spor basının yabancı teknik yöneticilere ait en büyük klişelerinden biri “Ligimizi bilen, tanıyan, oyuncularımızın anlayabilen teknik direktörler…” çeşidi bir yaklaşım değil midir? Pekala iş yabancı hakemlere gelince ne olacak? Bence baştan sona anlamsız bir efor VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesi. Ki yurtharicinde da bu çeşit uygulamalarda sorun yaşandığını biliyoruz” dedi ve ekledi:
“Kim bilir, tahminen bir süre susulur, daha sonrasında da gelen yabancı hakemleri kendimize benzetiriz ya da onlar üzerinden yeni düşmanlar yaratırız. Beni asıl ilgilendiren nokta ise hayatın öteki alanlarındaki adalet arayışını sorgulamadan daima futbolda adaleti, hakkaniyeti aramamız… halbuki ne diyordu ‘Dar Alanda Kısa Paslaşmalar’ın ünlü repliği: “Hayat futbola kötü biçimde benzer!”
‘YABANCI HAKEM BULMAK ÇOK GÜÇ FAKAT DEĞİŞİM PROGRAMI UYGULANABİLİR’
4) Dünya Kupası daha sonrası ligler kaldığı yerden devam edecek. Avrupa kupalarını da işin içine katınca pek sıkışık bir takvim olacak. bu biçimdesi bir ortamda yabancı hakemi hangi liglerden getirmek mümkün olabilir?
“Her ülkenin kendi lig ve kupa maçlarındaki fikstürü bu derece ağırken ve Dünya Kupası daha sonrası güç süreç başlayacakken hakem bulmak imkânsıza yakın” diyen Murat Fevzi Tanırlı, Avrupa’nın 5 büyük liginden üst seviye isimleri beklemenin aslına bakarsanız hayal olduğunun ancak değişim programı uygulanabileceğinin altını çizdi:
“Ülke federasyonlarının mutabakat yapması kararı değişim programı uygulanabilir. Deneyim kazanmaları istenen isimler nazaranvlendirilebilir. Portekiz ve Fransa bunu uyguluyor. Lakin aslına bakarsanız Avrupa’nın 5 büyük liginden Michael Oliver, Anthony Taylor, Turpin, Deniz Aytekin, Lahoz üzere isimleri beklemesin kimse. İşin ekonomik boyutunu tartışmaya dahi açmıyorum.”
YABANCI HAKEM GELİRSE DAHA MI AZ BASKI OLUR?
5) Ülkemizde hakemlerin üzerinde baskı olduğu açıkça görülüyor. Peki, YABANCI HAKEM VAR’a geldi diyelim, nispeten daha mı az baskı olur? Ayrıyeten yabancı hakemin varlığı Türk hakemlerinin psikolojisini ve özgüvenini nasıl tesirler?
Bu iki soruyu Murat Fevzi Tanırlı, şöyle cevapladı:
— Avrupalılar futbolu, biz ise skor tabelasını seviyoruz. Kazanalım da gerisi teferruat mantalitesi bizde hâkim. Bunu niye söylüyorum, Avrupalı hakemin kaygısı futboldan keyif almak ve başarılı bir idare sergileyip dünyaya açılacak yola adım adım ulaşmak. Türkiye’de ise hakemlerin alana çıkarken akıllarındaki birinci ve tek şey “Aman başıma bir şey gelmeden sağ salim maçı tamamlayayım” niyeti. Hakemler üzerinde yaratılan ağır baskının kararı olarak karşımıza iki başka uçta vizyon farkı çıkıyor. Yazık nitekim.
— Yabancı hakemlerin varlığı Türk hakemleri de hiç etkilemez, tam tersine sevinirler. Şu an hakemlere “4 büyüklerin maçlarına çıkmak istiyor musunuz?” anketi yapsanız muhtemelen yüzde 1 “evet” karşılığı çıkar. Hiç kimse bu denli yıllık emeğinin birkaç maçtaki makus performansla yok edilmesini ve büyükleri karşısına almayı istemez. Dört büyükler Avrupalı hakemlerle yönetilir. Başkaları de yerli hakemlerle. En azından, 4 büyüklerin istemediği hakem, ülkeden ayrıldıktan daha sonra tekrar gelmez.
Fotoğraflar: İHA, Alamy
Okumaya devam et...
Her karşılaşma daha sonrası kulüp yöneticilerinden başlayan şikayet dalgası, spor programları ve toplumsal medya ile tepeye ulaşıyor; tartışmaların ve tenkitlerin şiddeti gün geçtikçe daha da artıyor.
YABANCI HAKEM YÜKSEK SESLE LİSANA GETİRİLMEYE BAŞLADI
Bu tartışmalar genelde kendini tekrar eden şikayetler halindeyken ‘yabancı hakem’ konusu da farklı bir gündem yaratmaya başladı. Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Mehmet Büyükekşi de yaptığı konuşmasında yurt haricinden VAR hakemi getirmeyi planladıklarını deklare etti.
“12 tane var hakemimiz bulunuyor. VAR hakeminde sayı olarak külfetimiz var. Şu anda birtakım ülkelerle yazışıyoruz. Maksadımız VAR hakemi sayısını 15 ile 20 ortasına çıkarabilmek. Kimi projelerimiz var. Bunları hayata geçirebilmek için dışarıdan birtakım eklemeler yapmayı düşünüyoruz. Bulabilirsek yurt haricinden VAR hakemi getirmeyi de planlıyoruz. Fakat bulamazsak bir daha Türkiye’den ek yapacağımız VAR hakemlerimizi kıymetlendiririz.”
Peki, yabancı hakem ülkemizdeki hakem tartışmalarına ilaç olur mu? Hazır ligimiz Dünya Kupası ortası vermiş ve hakem tartışmaları nispeten sakinleşmişken mevzuyu spor müellifleri ve teknik yöneticilerle masaya yatırdık.
Futbolda yeni bir evresi başlatan VAR sistemi, birinci vakit içinderda 2016 yılında Fransa ile İtalya içinde oynanan hazırlık müsabakasında kullanıldı. Türkiye ise 2018’de VAR ile tanıştı. Öncelikle 1. Lig maçlarında deneme hedefli kullanılan ve hoş sonuçlara ulaşılan VAR sistemi, 2018-2019 döneminin başlamasıyla Üstün Lig’e “merhaba” dedi.
‘’ÇÖZÜMÜ DEĞİŞİM SANANLARIN OYUNCAĞI HAKEMLER’
1) Türk futbolunda hakemler uzun yıllardır tartışılıyor. Merkez Hakem Kurulu’nda (MHK) neredeyse her yıl değişimler oluyor. Ama bir türlü kamuoyunda inanç ortamı oluşmuyor. Bu noktada da akla birinci vakit içinderda şu sorular geliyor; Türk hakemleri dünyadaki meslektaşlarına göre daha mı hayli yanılgı yapıyor, bizim hakemlerimiz fazlaca mu makus? Yoksa güzel hakemlik yapılacak ortam mı sağlayamıyoruz?
Bu sorularıma Eski Hakem ve Spor Müellifi Murat Fevzi Tanırlı, “Bir futbol kültürüne sahip değilseniz, organizasyonel olarak uygun bir kurgunuz yoksa hakem tartışmaktan öteye gidemezsiniz. Ayrıyeten Avrupa’daki üzere bu tartışmaları engelleyecek ve ağır cezalar getirebilecek bir otoriteniz de yoksa kangren yaşama devam edersiniz” yanıtını verdi. Tanırlı kelamlarını şöyle ayrıntılandırdı:
— TFF’lerin MHK’ları, MHK’ların da hakemleri yok etmesi üzerine şurası bir futbol ömür döngüsü mevcut. Kulüpler bağırır, evvel MHK’dan göstermelik bir baş koparılır. Yetmez, birkaç hakemin başı koparılır. Bu da yetmediği an MHK yok edilir. Hangi ülkede son 20 yılda 20’ye yakın MHK değişti? Tahlili değişim sanan zihniyetlerin oyuncağı durumunda hakemler.
— Türk hakemleri, dünyadaki meslektaşlarından asla geride değil. niye Avrupa’da çok başarılı maç yönetiyorlar? Zira Avrupa’da futbola, rakibe ve hakeme hürmet var. Şayet hürmet göstermezseniz epey ağır cezalar var. Peki, bizde ne var? Kazanmak için her yol mübahtır zihniyeti. Bu kuralların hepsi birleştiğinde de sağlıklı idareler beklemek sıkıntı.
‘ŞU AN HAKEMLİKTE DENEYİMLİ İSİM KALMADI’
Madalyonun bir diğer yüzünün ise hakem kalitesi olduğuna dikkat çeken Tanırlı, “Cüneyt Çakır, Fırat Aydınus ve Halis Özkahya üzere deneyimli isimlerin ayrılmasından daha sonra hakemlikte deneyimli isim pek kalmadı. Genç kuşak ise Muhteşem Lig düzeyinin ve sorumluluklarının farkında değil. Daha ihtimamlı ve çalışkan olmaları kaide. Üstün Lig’e çıkabilmek için evvelce çok kuvvetli etaplardan geçiliyordu. Şu an epeyce kısa müddette çıkabilir hale gelindi” tabirlerini kullandı.
‘VAR TARTIŞMASI AVRUPA’DA SİSTEM ÜZERİNDEN, BİZDE İSİM ÜZERİNDEN’
2) VAR’ın futboldaki adalet arayışına müspet katkı yaptığına, daha da fazlasını gelecekte önereceğine kuşku yok. Lakin VAR, Avrupa’da da tartışma yaratıyor. Üstün Lig’de ise standardın oturmadığını söylemek mümkün… Örneğin bir duruma elle oynama sonucu verilirken bir öteki maçta misal durumda tıpkı karar çıkmıyor. Ligimizdeki VAR uygulamaları standart oturtmak açısından Avrupa’nın gerisinde mi?
“UEFA Hakem Kurulu’nda uzun mühlet yöneticilik yapıp yeni ayrılan, hala UEFA eğitimciliğine devam eden TFF Danışmanı ve hakem eğitimcisi Hugh Dallas, Harika Lig’deki VAR performansının Avrupa’nın asla gerisinde olmadığını, hatta kimilerinden ileride olduğunu belirtti” diyen Murat Fevzi Tanırlı “Bu kelamlara katiyen katılıyorum. Bu yıl birkaç maçta skandal kusur olsa da genel çıta çok iyi” dedi ve ekledi:
“VAR tartışmaları Avrupa’da da sürüyor. Lakin onlardaki tartışmalar sistem üzerinden, asla isimler üzerinden değil. Nasıl daha güzel olabilir üzerine heyeti. Bizde ise esasen sisteme inanç yok, isimler de liste liste yayınlanarak fişleniyor.”
‘HAKEMLER KUSUR YAPIYOR FAKAT SORUN DAHA BÜYÜK’
Spor müellifi Uğur Vardan ise hakemlerin epeyce fazla yanılgı yaptığını ancak bunun bir “bileşik kaplar” problemi olduğunu söylemiş oldu. Vardan kelamlarını şöyle ayrıntılandırdı:
— Senin oyuncun, kadronun, teknik yöneticinin, kulüp idarenin ve taraftarının bakış açısı ne kadar vasatsa hakemin de o kadar vasat. Bu denklemde kimse kimsenin üstünde değil. Lakin hakemin ardında kulüpler üzere büyük bir güç yok. Ayrıyeten ulusal refleksimiz olarak yanılgıyı daima kendimizin haricinde aradığımız ve daima bizi yıkmak isteyen ‘Dış güçler’ fikriyatına inandığımız için de başarısızlık durumunda savunma düzeneklerimiz bu noktaya ağırlaşıyor.
— “Bizi şampiyon yapmak istemiyorlar” ve “Hakemler önümüzü kesiyor” da en bilinen sloganlarımız oluyor. İşin tuhaf tarafı bu ülkede futbol var olduğundan beri enikonu daima tıpkı ekipler şampiyon oluyor ve daima de onlar sistemden şikâyetçi. Özetle bence sorun hakemlerde değil bizim oyun kültürümüzde ve futbola ait, daima kazanma üzerine konseyi çarpık bakışımızda.
YABANCI HAKEM OLMALI MI?
3) Şimdilerde VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesi gündemde… En merak edilen ise bu adımın sıkıntıları çözmeye ve inanç ortamının sağlanmasında tesirli olup olmayacağı… VAR yahut sahada yabancı hakem problemleri çözer mi?
Süper Lig’de bir fazlaca grup çalıştırmış teknik yönetici İrfan Buz, yabancı hakemin problemleri çözmeyeceğine, hakemlerin âlâ bir eğitimden geçmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Şu an VAR’da hiç kusur yapmayan ya da en az kusur yapılan ülke neresiyse hakemlerimizin oraya giderek âlâ bir eğitimden geçmesi gerekiyor” dedi. Buz, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Türkiye’deki futbol otoritesi, hakemlerimizin kararlarını eleştiriyor ve yanlışsız bulmuyorsa, hakemlere yönelik uygun bir eğitim ortamının sağlanması için uğraş vermesi gerekiyor. Yoksa yabancı hakemi getirmek işin en kolayı. Ayrıca niye yabancı hakemlerin, bizim hakemlerimizden daha güzel olduğunu çabucak kabulleniyoruz. Artık futbolumuzda ‘kurban bulma’ rolünden çıkalım. Daima o hatalı, bu hatalı, şu suçlu… Bu anlayışın bizi hiç bir yere getirmediğini görüyoruz ve getirmeyeceği de hayli açık.”
‘KULÜP YÖNETİCİLERİNİ DE Mİ YABANCI YAPACAĞIZ?’
“Ne olursa olsun bizim hakemlerimizin genel olarak yurt haricindeki hakemlerden makûs olduğunu düşünmüyorum” diyen İrfan Buz; Almanya, İngiltere ve İspanya’daki hakemlerin Türkiye’deki üzere baskı ortamında maçlara çıkmadığının altını çizdi:
“Avrupa’da hakemler daha rahat. Bir inanç ortamı da var. Biz de bu biçimde bir şeyden kelam etmek sıkıntı. Değiştirilmesi, düzeltilmesi ve geliştirilmesi gereken taraflar var. Lakin sorun yabancı hakem getirmekle çözülmez. Bu niyete epey net bir biçimde karşıyım. Bugün VAR’a yabancı hakem getirirsiniz yarın saha içi hakemlerini yabancı yaparsınız, daha sonra ne olacak? Yöneticileri de mi yabancı yapacağız? Ülkemizde olan durumu, kendi insanlarımızı geliştirerek ve kusurları minimuma indirerek çözmemiz gerekiyor.”
‘YABANCI HAKEM LAKİN ‘AĞRI KESİCİ’ OLUR’
En son Muhteşem Lig’de Yeni Malatyaspor’u çalıştıran teknik yönetici Cihat Arslan da “Yabancı hakem uygulamasının hastalığın gerçek tedavisi değil de ağrı kesicisi olduğunu düşünüyorum” dedi.
Yabancı hakemin sorunu kalıcı olarak çözmeyeceğini vurgulayan Arslan, “Yabancı hakem kendi insanımıza ve kendi kurumlarımıza saygısızlık. Bizim insanımız yalnızca yönetilen olsun hiç yöneten olmasın mı?” sözlerini kullandı.
Ayrıca Harika Lig’nin majör liglere bakılırsa teknolojide değil ancak yorumlamada pek geride olduğuna vurgu yapan Cihat Arslan, “Futbol sonuçta yoruma dayalı bir oyun. Her konumu bir fotoğraf karesinde ileri al/geri sar yaparak futbolun ruhundan uzaklaştırıyoruz. Bizde fazla abartı var ve fazlaca irdeliyoruz. Ligimizde maçları yalnızca VAR hakemleri yönetiyor diyebilirim. Saha ortasındaki hakemler yalnızca taç atışını ve ince faulleri veriyor. Ben buna karşıyım. Maç alanda yönetilsin ve VAR yardımcı olsun” dedi.
‘GELEN YABANCI HAKEMLERİ DE KENDİMİZE BENZETİRİZ’
Uğur Vardan da VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesini anlamsız bir efor olarak görüyor.
Vardan, “Spor basının yabancı teknik yöneticilere ait en büyük klişelerinden biri “Ligimizi bilen, tanıyan, oyuncularımızın anlayabilen teknik direktörler…” çeşidi bir yaklaşım değil midir? Pekala iş yabancı hakemlere gelince ne olacak? Bence baştan sona anlamsız bir efor VAR’a yurt haricinden hakem getirilmesi. Ki yurtharicinde da bu çeşit uygulamalarda sorun yaşandığını biliyoruz” dedi ve ekledi:
“Kim bilir, tahminen bir süre susulur, daha sonrasında da gelen yabancı hakemleri kendimize benzetiriz ya da onlar üzerinden yeni düşmanlar yaratırız. Beni asıl ilgilendiren nokta ise hayatın öteki alanlarındaki adalet arayışını sorgulamadan daima futbolda adaleti, hakkaniyeti aramamız… halbuki ne diyordu ‘Dar Alanda Kısa Paslaşmalar’ın ünlü repliği: “Hayat futbola kötü biçimde benzer!”
‘YABANCI HAKEM BULMAK ÇOK GÜÇ FAKAT DEĞİŞİM PROGRAMI UYGULANABİLİR’
4) Dünya Kupası daha sonrası ligler kaldığı yerden devam edecek. Avrupa kupalarını da işin içine katınca pek sıkışık bir takvim olacak. bu biçimdesi bir ortamda yabancı hakemi hangi liglerden getirmek mümkün olabilir?
“Her ülkenin kendi lig ve kupa maçlarındaki fikstürü bu derece ağırken ve Dünya Kupası daha sonrası güç süreç başlayacakken hakem bulmak imkânsıza yakın” diyen Murat Fevzi Tanırlı, Avrupa’nın 5 büyük liginden üst seviye isimleri beklemenin aslına bakarsanız hayal olduğunun ancak değişim programı uygulanabileceğinin altını çizdi:
“Ülke federasyonlarının mutabakat yapması kararı değişim programı uygulanabilir. Deneyim kazanmaları istenen isimler nazaranvlendirilebilir. Portekiz ve Fransa bunu uyguluyor. Lakin aslına bakarsanız Avrupa’nın 5 büyük liginden Michael Oliver, Anthony Taylor, Turpin, Deniz Aytekin, Lahoz üzere isimleri beklemesin kimse. İşin ekonomik boyutunu tartışmaya dahi açmıyorum.”
YABANCI HAKEM GELİRSE DAHA MI AZ BASKI OLUR?
5) Ülkemizde hakemlerin üzerinde baskı olduğu açıkça görülüyor. Peki, YABANCI HAKEM VAR’a geldi diyelim, nispeten daha mı az baskı olur? Ayrıyeten yabancı hakemin varlığı Türk hakemlerinin psikolojisini ve özgüvenini nasıl tesirler?
Bu iki soruyu Murat Fevzi Tanırlı, şöyle cevapladı:
— Avrupalılar futbolu, biz ise skor tabelasını seviyoruz. Kazanalım da gerisi teferruat mantalitesi bizde hâkim. Bunu niye söylüyorum, Avrupalı hakemin kaygısı futboldan keyif almak ve başarılı bir idare sergileyip dünyaya açılacak yola adım adım ulaşmak. Türkiye’de ise hakemlerin alana çıkarken akıllarındaki birinci ve tek şey “Aman başıma bir şey gelmeden sağ salim maçı tamamlayayım” niyeti. Hakemler üzerinde yaratılan ağır baskının kararı olarak karşımıza iki başka uçta vizyon farkı çıkıyor. Yazık nitekim.
— Yabancı hakemlerin varlığı Türk hakemleri de hiç etkilemez, tam tersine sevinirler. Şu an hakemlere “4 büyüklerin maçlarına çıkmak istiyor musunuz?” anketi yapsanız muhtemelen yüzde 1 “evet” karşılığı çıkar. Hiç kimse bu denli yıllık emeğinin birkaç maçtaki makus performansla yok edilmesini ve büyükleri karşısına almayı istemez. Dört büyükler Avrupalı hakemlerle yönetilir. Başkaları de yerli hakemlerle. En azından, 4 büyüklerin istemediği hakem, ülkeden ayrıldıktan daha sonra tekrar gelmez.
Fotoğraflar: İHA, Alamy
Okumaya devam et...