Maliki, Antalya NEST Kongre Merkezi’nde düzenlenen, Anadolu Ajansının (AA) “Global İrtibat Ortağı” olduğu Antalya Diplomasi Forumu 2022 kapsamında değerlendirmelerde bulundu.
İsrail-Filistin probleminde iki devletli tahlilin mümkün olabileceğini kaydeden Maliki, bu mevzuda dünyada bir fikir birliğinin olduğunu söylemiş oldu.
Maliki, buna ulaşmak için yıllardır epey çalıştıklarını, bundan kolaylıkla vazgeçemeyeceklerini vurguladı.
Bu niçinle dünyanın ya bunu taraflara dayatması ya da iki devletli tahlilin uygulanacağı bir memleketler arası barış konferansı için çalışmaları gerektiğini aktaran Maliki, şu biçimde devam etti:
“Ancak sorun, ya İsrail bu iki devletli tahlili reddederse? Öteki ne alternatifimiz var? Bu hakikaten hayli kıymetli bir soru. Bu alternatif tek devlet mi? İsrail’in tek devletli tahlili kabul edeceğini mi düşünüyorsunuz? Natürel ki İsrail bunu reddedecek. İsrail’in, Filistin’in, bölgenin ve dünyanın barışı için iki devletli tahlil uygulanmalı ve memleketler arası toplum İsrail’i ikna etmeli. Bu iki devletli tahlili kabul etmek epey geç olmadan onların faydasına. Doğal ki iki devletli tahlili seçmeyi reddederlerse bedelini ödemek zorunda kalırlar.”
“Bizim aradığımız şey, problemlere tahlil bulmak, meseleleri yönetmek değil”
İsrail’de kurulan yeni hükümet ile bölgede barışın sağlanma umutlarına ait soruya Maliki, her vakit bu emelle çalışıldığı sürece barış umudu olduğu cevabını verdi.
Maliki, “İsrail dahil birfazlaca ülke mevcut durumu korumak ve çatışmayı yönetmek için bunun üzere müzakereler yapmak istedi. Bizim aradığımız şey, problemlere tahlil bulmak, problemleri yönetmek değil.” dedi.
Barışın sadece Filistinliler ve İsrailliler için değil, tüm bölge ve dünya için gerekli olduğunun altını çizen Maliki, Filistin sorununun 1967 sonlarıyla bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasıyla çözülmesi durumunda İsrail’in huzur ortasında yaşayabileceğini lisana getirdi.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, öte yandan savaş ve çatışmayı konuşmak yerine iş birliği, barış ve refahı konuşabileceklerine dikkati çekti.
“Türkiye, her vakit Filistin davasının yanında oldu”
Türkiye’nin Filistin sorununa ait duruşunun sorulması üzerine Maliki, “Türkiye, her vakit Filistin davasının yanında oldu. Sırf Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan, hükümet ya da meclis değil, Türk insanları da o denli.” sözlerini kullandı.
Maliki, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her vakit İsrail’in tavır ve davranışlarına eleştirel yaklaştığını belirterek Türkiye’nin Filistin davasında “hikayenin haklı tarafında” olduğunu söylemiş oldu.
Batı Şeria’da Yahudi yerleşim yerlerinin artmasının iki devletli tahlile mani olup olmayacağı istikametindeki soru üzerine Maliki, “Evet, bu muhakkak en büyük manilerden bir tanesi.” biçiminde konuştu.
“Bu yerleşimler barış ve refaha birer mahzur oluşturuyor”
Maliki, İsrail’in Filistin topraklarında inşa ettiği Yahudi yerleşim ünitelerinin “yasa dışı olduğuna” dikkati çekerek “Bu yerleşimler barış ve refaha birer pürüz oluşturuyor. Zira bu yasa dışı yerleşimlerin inşası memleketler arası hukukun ihlali, zira yeni yerleşimlerde Filistin nüfusu yerinden ediliyor, zira yerleşimler alandaki gerçeklikleri değiştirerek yeni gerçeklikler inşa ediyor.” diye konuştu.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, memleketler arası toplumun bu duruma karşı birlik olduğunu belirtti.
Maliki, Türkiye-İsrail yakınlaşmasının Filistin sıkıntısına olumlu katkı sağlayıp sağlamayacağına ait soruya da “Umarım. Türkiye, İsrail ile münasebetlerin bir daha kurulmasının Filistin davasına yardımcı olabileceğini söylüyor.” karşılığını verdi.
Türkiye’nin 2018’de İsrail ile münasebetlerini “İsrail’in Filistin halkına karşı işlediği kabahatler ve memleketler arası hukuku ihlal etmesi” niçiniyle kestiğini belirterek 2018’den beri hiç bir şeyin değişmediğini, durumun birebir devam ettiğini lisana getirdi.
“Türkiye, Filistinlilerle olan ilgisinden vazgeçmeyecek”
Maliki, “Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail ile bağlantılarda rastgele bir bir daha yapılanmanın Türkiye’nin Filistinlilerle alakası kıymetine olmaması gerektiğini bana teyit etti. Buna inanıyorum. Zira Türkiye, Filistinlilerle olan bağından vazgeçmeyecek.” değerlendirmesini yaptı.
“Türkiye’nin nerede durduğunu her vakit biliyoruz.” diyen Maliki, İsrail’in Yahudi yerleşim yerlerinin inşası ve Filistinlilerin haklarının ihlali konusunda duruşunu değiştirmeyeceğini söylemiş oldu.
Türkiye, İsrail ve Filistin taraflarını bir ortaya getirecek “rolü oynayabilir”
İsrail ile Filistin içindeki arabuluculukta Türkiye’nin rolünün ne olabileceğine ait soruyu da Maliki, şu biçimde yanıtladı:
“Türkiye bir rol oynamak istiyorsa, bu nitekim Türkiye’ye kalmış. Türkiye, Ukrayna ve Rusları Türk topraklarında bir ortaya getirerek diplomatik liderlik gösterdi. Türkiye birebirini İsrail ve Filistin için de denemek istiyorsa, bunu başarmasını umarız. Türkiye bunu yapmak isteyebilir. Türkiye bize tarafları bir ortaya getirme niyetinde olduğunu söylemedi.”
Maliki, Filistinliler olarak her vakit milletlerarası bir barış konferansını savunduklarını belirterek “Şimdi, bu milletlerarası barış konferansının nerede yapılacağına taraflar karar verecek. Ekseriyetle taraflar, her iki taraf için de sahiden dostça olan bir ülke seçerler. Türkiye bu rolü oynayabilir.” dedi.
Geçen ramazan ayında Filistinlilerin Mescid-i Aksa’da ibadet etmelerine müsaade verilmemesi ve akabinde Gazze’ye yapılan ataklara da değinen Maliki, bu ramazan da durumun kendini tekrar etmesinden korktuklarını tabir etti.
Maliki, bu ramazanın ibadet, dayanışma ve barış ayı olmasını istediklerini, İsrail’den rastgele bir şiddet görmek istemediklerini söylemiş oldu.
Çavuşoğlu’nun ramazan başında hem Filistin’i tıpkı vakitte İsrail’i ziyaret edeceğini aktaran Maliki, “(Çavuşoğlu) Kudüs’ün herkes için inançlı bir yer olmasını sağlamak için elinden geleni yapacaktır.” diye konuştu.
“Gerçekten rastgele bir taraf tutmaya dayanamayız”
Rusya-Ukrayna savaşında Filistin’in tarafsız kalmasına ait Maliki, “Neticede işgal altındaki bir ülkeyiz. Sahiden rastgele bir taraf tutmaya dayanamayız.” değerlendirmesini yaptı.
Maliki, bir taraf olmaları durumunda öteki tarafın takviyesini kaybedebileceklerinin altını çizerek “Filistin halkını ve Filistin çıkarlarını korumak için Ukrayna ile Rusya içinde, öteki hiç bir ülke içinde hiç bir ihtilafta taraf tutmamayı tercih ediyoruz.” dedi.
“Filistin’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar”
Batılı ülkelerin Ukrayna-Rusya savaşı ile İsrail-Filistin çatışmasını ele alma biçimlerinde “çifte standart” uyguladığını vurgulayan Maliki, şunları kaydetti:
“70 yıldır yapmaya çalışıp da yapamadığımız şey, Ukrayna kelam konusu olduğunda 7 günde yapıldı. Milletlerarası toplum, Ukrayna’yı ve Ukrayna’daki insanların acılarını desteklemek için Ukrayna’nın gerisinde durdu. Lakin Filistin’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar, Yemen’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar, Lübnan’daki, Suriye’deki, Irak’taki, Libya’daki, Myanmar’daki yahut rastgele bir yerdeki insanların acılarını görmezden geliyorlar. Tüm dünyanın saygınlığının tadını çıkarmak istiyorsanız seçici olamazsınız, kozmik olmalısınız.”
Maliki, Kudüs’teki ABD konsolosluğunun çabucak hemen açılmamış bulunmasına ait, “Bize Kudüs’teki Amerikan Konsolosluğunu, Washington’daki misyonumuzu bir daha açacaklarını söylemiş olduler. İsrail’e yerleşimleri ve inşaatların durdurması için baskı yapacaklarını söylemiş olduler. Bunların hiç biri olmadı.” değerlendirmesini yaptı.
ABD’deki yeni idarenin kendilerine “farklı olduklarına dair yemin ettikleri için” beklentilerinin yüksek olduğunu kaydeden Maliki, “Amerikalıların kelamlarını yerine getirmemelerinden ve bu problemleri incelemek ve bunları nasıl ortaya koyacaklarını bulmak için beklenenden çok vakit ayırmamalarından dolayı hüsrana uğradık.” diye konuştu.
İsrail-Filistin probleminde iki devletli tahlilin mümkün olabileceğini kaydeden Maliki, bu mevzuda dünyada bir fikir birliğinin olduğunu söylemiş oldu.
Maliki, buna ulaşmak için yıllardır epey çalıştıklarını, bundan kolaylıkla vazgeçemeyeceklerini vurguladı.
Bu niçinle dünyanın ya bunu taraflara dayatması ya da iki devletli tahlilin uygulanacağı bir memleketler arası barış konferansı için çalışmaları gerektiğini aktaran Maliki, şu biçimde devam etti:
“Ancak sorun, ya İsrail bu iki devletli tahlili reddederse? Öteki ne alternatifimiz var? Bu hakikaten hayli kıymetli bir soru. Bu alternatif tek devlet mi? İsrail’in tek devletli tahlili kabul edeceğini mi düşünüyorsunuz? Natürel ki İsrail bunu reddedecek. İsrail’in, Filistin’in, bölgenin ve dünyanın barışı için iki devletli tahlil uygulanmalı ve memleketler arası toplum İsrail’i ikna etmeli. Bu iki devletli tahlili kabul etmek epey geç olmadan onların faydasına. Doğal ki iki devletli tahlili seçmeyi reddederlerse bedelini ödemek zorunda kalırlar.”
“Bizim aradığımız şey, problemlere tahlil bulmak, meseleleri yönetmek değil”
İsrail’de kurulan yeni hükümet ile bölgede barışın sağlanma umutlarına ait soruya Maliki, her vakit bu emelle çalışıldığı sürece barış umudu olduğu cevabını verdi.
Maliki, “İsrail dahil birfazlaca ülke mevcut durumu korumak ve çatışmayı yönetmek için bunun üzere müzakereler yapmak istedi. Bizim aradığımız şey, problemlere tahlil bulmak, problemleri yönetmek değil.” dedi.
Barışın sadece Filistinliler ve İsrailliler için değil, tüm bölge ve dünya için gerekli olduğunun altını çizen Maliki, Filistin sorununun 1967 sonlarıyla bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasıyla çözülmesi durumunda İsrail’in huzur ortasında yaşayabileceğini lisana getirdi.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, öte yandan savaş ve çatışmayı konuşmak yerine iş birliği, barış ve refahı konuşabileceklerine dikkati çekti.
“Türkiye, her vakit Filistin davasının yanında oldu”
Türkiye’nin Filistin sorununa ait duruşunun sorulması üzerine Maliki, “Türkiye, her vakit Filistin davasının yanında oldu. Sırf Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip) Erdoğan, hükümet ya da meclis değil, Türk insanları da o denli.” sözlerini kullandı.
Maliki, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her vakit İsrail’in tavır ve davranışlarına eleştirel yaklaştığını belirterek Türkiye’nin Filistin davasında “hikayenin haklı tarafında” olduğunu söylemiş oldu.
Batı Şeria’da Yahudi yerleşim yerlerinin artmasının iki devletli tahlile mani olup olmayacağı istikametindeki soru üzerine Maliki, “Evet, bu muhakkak en büyük manilerden bir tanesi.” biçiminde konuştu.
“Bu yerleşimler barış ve refaha birer mahzur oluşturuyor”
Maliki, İsrail’in Filistin topraklarında inşa ettiği Yahudi yerleşim ünitelerinin “yasa dışı olduğuna” dikkati çekerek “Bu yerleşimler barış ve refaha birer pürüz oluşturuyor. Zira bu yasa dışı yerleşimlerin inşası memleketler arası hukukun ihlali, zira yeni yerleşimlerde Filistin nüfusu yerinden ediliyor, zira yerleşimler alandaki gerçeklikleri değiştirerek yeni gerçeklikler inşa ediyor.” diye konuştu.
Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, memleketler arası toplumun bu duruma karşı birlik olduğunu belirtti.
Maliki, Türkiye-İsrail yakınlaşmasının Filistin sıkıntısına olumlu katkı sağlayıp sağlamayacağına ait soruya da “Umarım. Türkiye, İsrail ile münasebetlerin bir daha kurulmasının Filistin davasına yardımcı olabileceğini söylüyor.” karşılığını verdi.
Türkiye’nin 2018’de İsrail ile münasebetlerini “İsrail’in Filistin halkına karşı işlediği kabahatler ve memleketler arası hukuku ihlal etmesi” niçiniyle kestiğini belirterek 2018’den beri hiç bir şeyin değişmediğini, durumun birebir devam ettiğini lisana getirdi.
“Türkiye, Filistinlilerle olan ilgisinden vazgeçmeyecek”
Maliki, “Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail ile bağlantılarda rastgele bir bir daha yapılanmanın Türkiye’nin Filistinlilerle alakası kıymetine olmaması gerektiğini bana teyit etti. Buna inanıyorum. Zira Türkiye, Filistinlilerle olan bağından vazgeçmeyecek.” değerlendirmesini yaptı.
“Türkiye’nin nerede durduğunu her vakit biliyoruz.” diyen Maliki, İsrail’in Yahudi yerleşim yerlerinin inşası ve Filistinlilerin haklarının ihlali konusunda duruşunu değiştirmeyeceğini söylemiş oldu.
Türkiye, İsrail ve Filistin taraflarını bir ortaya getirecek “rolü oynayabilir”
İsrail ile Filistin içindeki arabuluculukta Türkiye’nin rolünün ne olabileceğine ait soruyu da Maliki, şu biçimde yanıtladı:
“Türkiye bir rol oynamak istiyorsa, bu nitekim Türkiye’ye kalmış. Türkiye, Ukrayna ve Rusları Türk topraklarında bir ortaya getirerek diplomatik liderlik gösterdi. Türkiye birebirini İsrail ve Filistin için de denemek istiyorsa, bunu başarmasını umarız. Türkiye bunu yapmak isteyebilir. Türkiye bize tarafları bir ortaya getirme niyetinde olduğunu söylemedi.”
Maliki, Filistinliler olarak her vakit milletlerarası bir barış konferansını savunduklarını belirterek “Şimdi, bu milletlerarası barış konferansının nerede yapılacağına taraflar karar verecek. Ekseriyetle taraflar, her iki taraf için de sahiden dostça olan bir ülke seçerler. Türkiye bu rolü oynayabilir.” dedi.
Geçen ramazan ayında Filistinlilerin Mescid-i Aksa’da ibadet etmelerine müsaade verilmemesi ve akabinde Gazze’ye yapılan ataklara da değinen Maliki, bu ramazan da durumun kendini tekrar etmesinden korktuklarını tabir etti.
Maliki, bu ramazanın ibadet, dayanışma ve barış ayı olmasını istediklerini, İsrail’den rastgele bir şiddet görmek istemediklerini söylemiş oldu.
Çavuşoğlu’nun ramazan başında hem Filistin’i tıpkı vakitte İsrail’i ziyaret edeceğini aktaran Maliki, “(Çavuşoğlu) Kudüs’ün herkes için inançlı bir yer olmasını sağlamak için elinden geleni yapacaktır.” diye konuştu.
“Gerçekten rastgele bir taraf tutmaya dayanamayız”
Rusya-Ukrayna savaşında Filistin’in tarafsız kalmasına ait Maliki, “Neticede işgal altındaki bir ülkeyiz. Sahiden rastgele bir taraf tutmaya dayanamayız.” değerlendirmesini yaptı.
Maliki, bir taraf olmaları durumunda öteki tarafın takviyesini kaybedebileceklerinin altını çizerek “Filistin halkını ve Filistin çıkarlarını korumak için Ukrayna ile Rusya içinde, öteki hiç bir ülke içinde hiç bir ihtilafta taraf tutmamayı tercih ediyoruz.” dedi.
“Filistin’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar”
Batılı ülkelerin Ukrayna-Rusya savaşı ile İsrail-Filistin çatışmasını ele alma biçimlerinde “çifte standart” uyguladığını vurgulayan Maliki, şunları kaydetti:
“70 yıldır yapmaya çalışıp da yapamadığımız şey, Ukrayna kelam konusu olduğunda 7 günde yapıldı. Milletlerarası toplum, Ukrayna’yı ve Ukrayna’daki insanların acılarını desteklemek için Ukrayna’nın gerisinde durdu. Lakin Filistin’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar, Yemen’deki insanların acılarını görmezden geliyorlar, Lübnan’daki, Suriye’deki, Irak’taki, Libya’daki, Myanmar’daki yahut rastgele bir yerdeki insanların acılarını görmezden geliyorlar. Tüm dünyanın saygınlığının tadını çıkarmak istiyorsanız seçici olamazsınız, kozmik olmalısınız.”
Maliki, Kudüs’teki ABD konsolosluğunun çabucak hemen açılmamış bulunmasına ait, “Bize Kudüs’teki Amerikan Konsolosluğunu, Washington’daki misyonumuzu bir daha açacaklarını söylemiş olduler. İsrail’e yerleşimleri ve inşaatların durdurması için baskı yapacaklarını söylemiş olduler. Bunların hiç biri olmadı.” değerlendirmesini yaptı.
ABD’deki yeni idarenin kendilerine “farklı olduklarına dair yemin ettikleri için” beklentilerinin yüksek olduğunu kaydeden Maliki, “Amerikalıların kelamlarını yerine getirmemelerinden ve bu problemleri incelemek ve bunları nasıl ortaya koyacaklarını bulmak için beklenenden çok vakit ayırmamalarından dolayı hüsrana uğradık.” diye konuştu.