– Yerleşim nedir?
İşgal edilen bölgelerde oluşturulan Yahudi kolonilerine “yerleşim” ismi verilir. Dışarıdan nüfus transferi ve iskânı yoluyla, Filistin topraklarını işgalde kullanılan en değerli araç olan yerleşimler, 1948’den günümüze bütün İsrail hükümetleri tarafınca teşvik edildi ve uygulamaya konuldu.
– Birinci yerleşim ne vakit kuruldu?
İlk yerleşimler, İsrail’in kurulmasından epeyce evvel, 1920’lerde oldukcatan tesis edilmişti. 1967’de İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü işgalinden daha sonra, yerleşim siyasetlerine sürat verildi. Kudüs ile El Halil içindeki Kfar Etzion, işgalin ardından kurulan birinci yerleşimdir. 1968’de de El Halil’de yerleşimciler kalıcı hale gelmiştir.
– Yerleşimlerde kaç kişi yaşıyor?
Batı Şeria’daki 132 yasa dışı Yahudi yerleşiminde 500 bin, Doğu Kudüs’teki 12 yerleşimde de 250 bin kişi yaşamaktadır. Bunlara ek olarak, İsrail’in 1967’de işgal ettiği Suriye’ye ilişkin Golan Tepeleri’ndeki yasa dışı yerleşimlerde en az 20 bin İsrail vatandaşı Yahudi yaşamaya devam etmektedir.
Batı Şeria’daki bir zeytinlikte yerleşimcilerin çıkardığı yangını söndürmeye çalışan Filistinliler.
– Yerleşimciler silah taşıyabiliyor mu?
Yerleşimciler, otomatik silah taşıma ve kullanma hakkına sahiptir. Yerleşimcilerin saldırgan ve ırkçı tabiatları niçiniyle, bu silahlar Filistinli siviller için önemli bir tehlike oluşturmaktadır. İsrailli biroldukça çok sağcı siyasetçi de yerleşimlerde ikamet ettiğinden, buralar ayrıyeten polis ve askerler tarafınca da korunmaktadır.
– Filistinlilerle bağlar nasıl?
– Yerleşimler nasıl finanse ediliyor?
Yerleşimler, Dünya Siyonist Tertibi başta olmak üzere, milletlerarası Yahudi kuruluşlarının, şirketlerin ve şahısların finansal dayanağına sahiptir. İsrail hükümetlerinin hazırladığı planlar ve gösterdiği yerler üzerinde yeni yerleşimlerin kurulması, dünya çapında sürdürülen kapsamlı projelerin yapıtıdır.
– Dünya nasıl bakıyor?
ABD ve başka memleketler arası aktörler, işgal edilen topraklardaki Yahudi yerleşimlerini “illegal” olarak kıymetlendirmektedir. Lakin fiili uygulamada İsrail hükümetlerine verilen siyasal takviye sebebiyle, kelam konusu şerhin bir karşılığı bulunmuyor. ABD, yerleşimler sebebiyle İsrail’e uygulanmaya çalışılan her yaptırımı BM’de veto ediyor.
– Yerleşimlerdeki ekonomik faaliyetler neler?
– Yerleşimlerin barış sürecine tesiri nedir?
Yahudi yerleşimleri, gelecekte kurulacak bir Filistin devletinin topraklarını fiilen yok ettiği için, barış sürecinin önündeki en büyük pürüzü oluşturmaktadır. Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te kurulan Yahudi kolonileri, şimdiden Filistin kent ve kasabaları içindeki irtibatı ve erişimi koparmış durumdadır.
– İsrail’in yerleşim siyaseti sona erebilir mi?
İşgal, yerleşim kolonileri kanalıyla kalıcı hale getirilmeye çalışılmaktadır. Bu açıdan, İsrail’in kelam konusu siyasetten vazgeçmesi, aslında işgali de bitirmesi manasına gelecektir. Şu anda bu biçimde bir ihtimal ufukta görünmemektedir. Yerleşimci Musevilerin oy potansiyeli de, İsrail iç siyasetinde bahsin “dokunulmaz” hale gelmesinin sebeplerinden biridir.
İşgal edilen bölgelerde oluşturulan Yahudi kolonilerine “yerleşim” ismi verilir. Dışarıdan nüfus transferi ve iskânı yoluyla, Filistin topraklarını işgalde kullanılan en değerli araç olan yerleşimler, 1948’den günümüze bütün İsrail hükümetleri tarafınca teşvik edildi ve uygulamaya konuldu.
– Birinci yerleşim ne vakit kuruldu?
İlk yerleşimler, İsrail’in kurulmasından epeyce evvel, 1920’lerde oldukcatan tesis edilmişti. 1967’de İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü işgalinden daha sonra, yerleşim siyasetlerine sürat verildi. Kudüs ile El Halil içindeki Kfar Etzion, işgalin ardından kurulan birinci yerleşimdir. 1968’de de El Halil’de yerleşimciler kalıcı hale gelmiştir.
– Yerleşimlerde kaç kişi yaşıyor?
Batı Şeria’daki 132 yasa dışı Yahudi yerleşiminde 500 bin, Doğu Kudüs’teki 12 yerleşimde de 250 bin kişi yaşamaktadır. Bunlara ek olarak, İsrail’in 1967’de işgal ettiği Suriye’ye ilişkin Golan Tepeleri’ndeki yasa dışı yerleşimlerde en az 20 bin İsrail vatandaşı Yahudi yaşamaya devam etmektedir.
Batı Şeria’daki bir zeytinlikte yerleşimcilerin çıkardığı yangını söndürmeye çalışan Filistinliler.
– Yerleşimciler silah taşıyabiliyor mu?
Yerleşimciler, otomatik silah taşıma ve kullanma hakkına sahiptir. Yerleşimcilerin saldırgan ve ırkçı tabiatları niçiniyle, bu silahlar Filistinli siviller için önemli bir tehlike oluşturmaktadır. İsrailli biroldukça çok sağcı siyasetçi de yerleşimlerde ikamet ettiğinden, buralar ayrıyeten polis ve askerler tarafınca da korunmaktadır.
– Filistinlilerle bağlar nasıl?
Son senelerda yerleşimcilerin imza attığı fazlaca sayıda terör aksiyonu ve akın kayıtlara geçmiştir. Filistinli halkın yaşadığı köylere baskınlar, zeytin ağaçlarının kesilmesi, tarım yerlerinin kundaklanması ve barışçıl protestolara taşlı-silahlı müdahale, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki Yahudi yerleşimcilerin artık rutin hale gelmiş eylemlerindendir.
– Yerleşimler nasıl finanse ediliyor?
Yerleşimler, Dünya Siyonist Tertibi başta olmak üzere, milletlerarası Yahudi kuruluşlarının, şirketlerin ve şahısların finansal dayanağına sahiptir. İsrail hükümetlerinin hazırladığı planlar ve gösterdiği yerler üzerinde yeni yerleşimlerin kurulması, dünya çapında sürdürülen kapsamlı projelerin yapıtıdır.
– Dünya nasıl bakıyor?
ABD ve başka memleketler arası aktörler, işgal edilen topraklardaki Yahudi yerleşimlerini “illegal” olarak kıymetlendirmektedir. Lakin fiili uygulamada İsrail hükümetlerine verilen siyasal takviye sebebiyle, kelam konusu şerhin bir karşılığı bulunmuyor. ABD, yerleşimler sebebiyle İsrail’e uygulanmaya çalışılan her yaptırımı BM’de veto ediyor.
– Yerleşimlerdeki ekonomik faaliyetler neler?
İsrail hükümetleri, yerleşimlere milyonlarca dolarlık teşvikler ve vergi muafiyetleri tanıdığı için, buralardan ihraç edilen ziraî eserler, dünya pazarında çarçabuk yer bulabilmektedir. Yerleşimlerde 16 endüstriyel alan oluşturulmuştur. Yasa dışı yerleşimlerden gelen mamüllerin boykot edilmesi için dünya çapında kampanyalar düzenlenmektedir.
– Yerleşimlerin barış sürecine tesiri nedir?
Yahudi yerleşimleri, gelecekte kurulacak bir Filistin devletinin topraklarını fiilen yok ettiği için, barış sürecinin önündeki en büyük pürüzü oluşturmaktadır. Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te kurulan Yahudi kolonileri, şimdiden Filistin kent ve kasabaları içindeki irtibatı ve erişimi koparmış durumdadır.
– İsrail’in yerleşim siyaseti sona erebilir mi?
İşgal, yerleşim kolonileri kanalıyla kalıcı hale getirilmeye çalışılmaktadır. Bu açıdan, İsrail’in kelam konusu siyasetten vazgeçmesi, aslında işgali de bitirmesi manasına gelecektir. Şu anda bu biçimde bir ihtimal ufukta görünmemektedir. Yerleşimci Musevilerin oy potansiyeli de, İsrail iç siyasetinde bahsin “dokunulmaz” hale gelmesinin sebeplerinden biridir.