Astım akciğer içi hava yollarında (bronşlarda) daralmaya niye olan ve ataklar halinde seyreden kronik (müzmin) bir hastalıktır. Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilemekte olup en az 10 çocuktan birinde ve 20 yetişkinden birinde görülmektedir.
Astımda hava yolu duvarları mikrobik olmayan iltihabi bir olay niçiniyle şişer ve ödemlenir. Bu durum akciğerleri uyaranlara hassas hale getirir. bu biçimdelikle toz, koku, duman üzere çeşitli tetikleyiciler ile hastada öksürük, nefes darlığı, hışıltı ve göğüste sıkışıklık üzere belirtiler ortaya çıkar. Atak devirlerinde hava yolu duvarındaki kaslar kasılır, şişlik artar, salgı bezlerinden mukus salınımı olur ve hava yolu darlığı artar. Bunun kararında astım belirtilerinde de artış ortaya çıkar. Birtakım hastalarda yavaşça belirtiler varken kimilerinde ömrü tehdit edecek şiddette belirtiler görülür. Ataklar içindeki periyotta kişi ekseriyetle kendisini güzel hisseder.
Astım hastalığı tedavi ile kür olmaz lakin belirtileri denetim altına alınabilir. Astım vakit ortasında değişkenlik gösterdiğinden tertipli doktor denetimlerinin yapılması ve gerektiğinde tedavinin bir daha düzenlenmesi kıymet taşımaktadır.
ASTIMLA İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
- Astım bulaşıcı mıdır? Genetik geçiş gösterir mi?
Astım bulaşıcı bir hastalık değildir. Lakin bu hastalık genetik geçiş göstermektedir. Yani ailede astım yahut alerjik hastalık olması bireylerde astıma yatkınlık oluşturabilir ve astımın değerli niçinlerinden biridir.
- Astım ilaçları bağımlılık yapar mı?
Hayır, astım ilaçları bağımlılık yapmaz.
- Astım ilaçları ziyanlı mı?
Astım tedavisinde kullanılan en kıymetli ilaç kortizondur. Hastaların büyük çoğunluğunda bu ilaca karşı bir dehşet ve önyargı vardır. halbuki ki nefes yoluyla alınan kortizonlu spreylerin tüm bedeni etkilemesi ve kilo alımı, iştah artışı ya da kemik erimesi üzere bir yan tesir oluşturması epey ender görülen bir durumdur. Kortizon ağızdan tablet halinde yahut damar yoluyla uzun müddetli kullanıldığında yan tesir oluşturma riski epey daha yüksektir.
- Astım atağına yol açan niçinler nelerdir?
Gribal enfeksiyonlar, polen ve konut tozu maruziyeti, soğuk hava, birtakım ilaçlar (özellikle birtakım ağrı kesiciler), sigara içilmesi yahut dumanına maruz kalınması, kimyasal gaz-duman maruziyeti, hava kirliliği, duygusal gerilim (aşırı heyecan, ıstırap, sevinç), mantarlar, hayvan alerjisi olması üzere durumlar astımlı hastalarda belirtileri arttırabilir ve atağa yol açabilir.
- Astımlı hastalar meskende hayvan besleyebilir mi?
Evcil hayvanlara alerjisi olan hastalarda evcil hayvanın konuttan uzaklaştırılması tedavinin en değerli basamağıdır.
- Astımlı hastalar grip aşısı yaptırmalı mı?
Grip aşısı 65 yaş üzeri astımlı hastalarda ve ağır astımlılarda önerilmektedir.
- Obezitenin (fazla kilo) astımla ilgisi var mı?
Evet, obezite ve astım içinde münasebet vardır. Obez şahıslarda astım riski kilolu olmayanlara nazaran daha yüksektir. Ayrıyeten obezitesi olan astımlı hastalarda hastalık daha ağır seyreder, tedavi edici ilaçların tesiri azalır, ilaç muhtaçlığı daha fazladır ve astım belirtileri daha sıkıntı denetim altına alınır. Bu niçinle astımlı hastalarda kilo denetimi kıymetlidir ve kilo verme tedavinin bir kesimi olmalıdır.
- Astımlı hastalar spor yapabilir mi?
Astımlı olmak spor yapmaya pürüz bir durum değildir. Hastalığı denetim altında olan astımlı hastalar doktorlarına danışarak uygun tedavi ile ve tetikleyici etkenlere dikkat ederek spor yapabilirler. Tertipli spor aktivitesi hastalığın seyrini de olumlu tesirler. Yapılan sporun müddeti, tartısı ve yapıldığı ortam kıymetlidir. Astımlılar yürüyebilir, yavaşça koşu yapabilir, bisiklete binebilir ve yüzebilir. Bu hastalarda bilhassa önerilen yüzme teneffüs kas gücünü arttıran bir spordur. Fakat küf alerjisi olanların kapalı yüzme havuzlarında yakınmaları artacağı için bu durumlarda açık havuz yahut denizde yüzme tercih edilmelidir. Kimi astımlılar havuzda kullanılan klor hususuna hassastır ve yakınmalarında artışa yol açabilir. Bunu önlemek için yeni klorlanmış havuza girmemeye dikkat edilmeli, yüzmeden hemilk evvel nefes açıcı ilaçlar kullanılmalı yahut denizde yüzme tercih edilmelidir. Çayır, çimen poleni alerjisi olanların ilkbaharda açık havada yapılacak sporlardan kaçınmaları uygun olur. Rüzgarsız havada, kapalı alanlarda yahut polenlerin nispeten azaldığı akşam saatlerinde spor yapmaları sağlanabilir. Soğuk ve kuru havada yapılan idmanlar birtakım astımlılarda krize niye olabilir. Bu niçinle kayak, buz pateni üzere sporlar astımlılar için yüksek riskli kabul edilir. Yüksek riskli olan başka sporlar ise tüple yapılan dalgıçlık ve paraşütçülük üzere sporlardır.
- Astım hamileliğe mani mi? Gebe kalındığında astım ilaçları kesilmeli mi?
Hayır, şahısta astım olması hamileliğe mani değildir. Gebe olan astım hastalarının inançla kullanabilecekleri ilaçlar vardır. Gebelik devrinde astım ilaçlarının kesilmesi yanlışsız değildir. Bu hastalarda astım tedavisi tabip denetiminde bir daha düzenlenmelidir.
- Astım hastaları nasıl takip edilmelidir?
Astım hastaları da hipertansiyon yahut şeker hastaları üzere nizamlı olarak tabip tarafınca izlenmelidir. Astım tedavisi başlandıktan daha sonrasında 1-3 ay içinde, ondan sonrasında 6 ayda bir tertipli olarak değerlendirilmelidir. Nizamlı tabip denetimi şayet olmazsa astım atakları daha sık yaşanabilir. Olağanda astım uygun tedavi ve tetikleyici etkenlerden uzak durulması yardımıyla denetim altına alınabilir. Fakat astımı denetim altına alınmayan ve tedavi edilmeyen bireylerde havayollarındaki darlık kalıcı ve sabit hale gelebilmektedir. Bu niçinlerle hastanın nizamlı denetimlerinin yapılması değer taşır.
Okumaya devam et...